Diagnostyka i badania
Cholesterol w prostych słowach: czym różni się „dobry” od „złego” i dlaczego warto to wiedzieć?
Cholesterol kojarzy się wielu osobom z czymś niebezpiecznym, ale sam w sobie nie jest „wrogiem”. Nasze ciało go potrzebuje – pomaga budować komórki, wspiera pracę mózgu i bierze udział w wytwarzaniu hormonów. Problem zaczyna się wtedy, gdy jego poziom jest niewłaściwy. Dlatego dobrze jest wiedzieć, jak odróżnić cholesterol, który wspiera zdrowie, od tego, który może mu szkodzić.
Najprościej mówiąc, cholesterol to rodzaj tłuszczu, który krąży we krwi. Aby mógł „poruszać się” po organizmie, łączy się z białkami, tworząc tzw. lipoproteiny. To właśnie od nich zależy, czy cholesterol działa na naszą korzyść, czy wręcz przeciwnie.
Mamy dwa główne „rodzaje” cholesterolu:
- LDL – nazywany potocznie „złym”,
- HDL – określany jako „dobry”.
LDL – dlaczego mówi się o nim, że jest „zły”?
Można pomyśleć o LDL jak o kurierze, który dostarcza cholesterol tam, gdzie jest potrzebny. Problem w tym, że gdy LDL jest za dużo, „przesyłki” zaczynają odkładać się w naczyniach krwionośnych. Z czasem w tych miejscach tworzą się zgrubienia, które utrudniają swobodny przepływ krwi.
Jeśli sytuacja trwa latami, może to prowadzić do poważnych problemów ze zdrowiem, takich jak choroby serca czy udar. Co ważne – wysoki LDL zwykle nie boli i nie daje szybkich objawów. Dlatego regularne badania krwi są tak cenne.
HDL działa jak „sprzątacz” – zbiera nadmiar cholesterolu z krwi i odprowadza go tam, gdzie organizm może go bezpiecznie „usunąć”. Dzięki temu naczynia krwionośne są drożne, a krążenie przebiega sprawniej.
Im wyższy poziom HDL, tym lepiej dla serca.
Dobra wiadomość jest taka, że wiele zależy od codziennych wyborów.
- jedz więcej warzyw, owoców i produktów pełnoziarnistych,
- wybieraj dobre tłuszcze – np. oliwę z oliwek, orzechy, nasiona,
- ogranicz tłuste mięso, fast foody, słodycze i smażenie na głębokim tłuszczu.
Świetnym wsparciem dla serca są także ryby morskie (np. łosoś, makrela), które dostarczają cennych omega-3.
Ruch pomaga podnieść poziom HDL i zmniejszyć LDL. Nie muszą to być intensywne treningi – spacery, jazda na rowerze, taniec czy pływanie 4–5 razy w tygodniu w zupełności wystarczą.
Papierosy, duża ilość cukru i częste sięganie po alkohol nie sprzyjają zdrowemu „profilowi cholesterolu”.
Jeśli dawno nie badałeś poziomu cholesterolu, dobrze od tego zacząć. Wystarczy proste badanie krwi (tzw. lipidogram), aby sprawdzić poziom LDL, HDL i cholesterolu całkowitego. Najlepiej wykonywać je raz w roku.
Cholesterol sam w sobie nie jest zły – ważne jest to, ile którego rodzaju krąży w organizmie. Utrzymanie właściwej równowagi między HDL a LDL pomaga zadbać o serce i naczynia krwionośne. Zdrowe jedzenie, ruch i regularne badania to trzy najprostsze kroki, które możesz zrobić, by zadbać o swoje zdrowie.
